در نشست علمی جوانی جمعیت و ترجمان دانش مطرح شد: همرنگ شدن با جماعت، دلیل اصلی تمایل به کم‌فرزندی در زنجان

در نشست علمی جوانی جمعیت و ترجمان دانش مطرح شد:
همرنگ شدن با جماعت، دلیل اصلی تمایل به کم‌فرزندی در زنجان

دکتر میناسادات هاشمی‌پرست، عضو هیئت علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان، گفت: الگوپذیری اجتماعی و تمایل به انطباق رفتار با فرهنگ حاکم بر جامعه و به بیان دیگر، میل به همرنگ شدن با جماعت از دلایل اصلی تمایل به کم‌فرزندی در زنجان است.

پایگاه خبری وبدا-زنجان، دکتر هاشمی‌پرست در نشست علمی مشترک مرکز عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان با اداره کل ورزش و جوانان استان به مناسبت هفته ملی جمعیت و همچنین نخستین نشست خبری ترجمان دانش در سال ۱۴۰۳ به بیان نتایج پژوهشی با عنوان تبیین مولفه‌های تعیین کننده‌ی تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری در زنان و مردان واجد شرایط باروری مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر زنجان پرداخت.

وی با بیان اینکه در پژوهش انجام شده، ۷ طبقه اصلی و ۱۹ زیرطبقه به عنوان مولفه‌های تعیین‌کننده‌ی تمایل به فرزندآوری در شهر زنجان شناسایی شده است، افزود: الگوپذیری اجتماعی یا تاثیرپذیری افراد از فرهنگ حاکم بر جامعه، اولین طبقه‌ی اصلی است که زیرطبقه‌های آن اشاعه هنجارهای کم‌فرزندطلبی و تقبیح اجتماعی ازدیاد نسل می‌باشد.

این مدرس دانشگاه، مدرنیته شدن خانواده‌ها را دومین مولفه‌ی تعیین‌کننده‌ی تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری در شهر زنجان عنوان کرد و گفت: به تبع مدرنیته شدن، انتظارات والدین از نقش فرزندان تغییر کرده و عدم احساس نیاز به تداوم نسل به دلیل اعتقاد نداشتن به نقش حمایتگری فرزندان، اتفاق افتاده است.

وی این یافته را بیانگر کم‌رنگ شدن مفهوم سنتی فرزند و دوراندیشی برای داشتن سالمندی فعال و سالم عنوان کرد و افزود: از سوی دیگر، سایه انداختن ایده‌آل‌گرایی یا کمال‌گراییِ افراطی در تربیت فرندان، منجر به فرزندهراسی و عدم تمایل به فرزندآوری شده است.

دکتر هاشمی‌پرست، مقتضیات اجتماعی و اقتصادی را دیگر مولفه تعیین‌کننده تصمیم‌گیری در خصوص فرزندآوری در شهر زنجان برشمرد و اظهار کرد: دغدغه‌های نوین فرزندآوری، مولفه‌ی تعیین کننده‌ی دیگری بود که در پژوهش انجام شده به آن دست یافتیم و در ذیل آن می‌توان به مواردی چون شکاف نسلی، فرزندسالاری، دشواری‌های تربیتی و تحصیلی، تضاد نقش مادری و اشتغال و رنگ باختن شبکه‌های حمایتی اشاره کرد.

وی دلیل دیگر تمایل به تک‌فرزندی یا کم‌فرزندی در زوجین را اجتناب از پذیرش مسئولیت‌های فرزندپروری و تمایل به حفظ آسایش نسبی در موقعیت فعلی دانست و گفت: زوجین تولد فرزند جدید را عاملی برای مختل شدن آسایش و آرامش و برهم خوردن نظم متداول زندگی خود می‌دانند و از این رو تمایلی به فرزندآوری ندارند.

این عضو هیئت علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان با بیان اینکه افزایش سن ازدواج یا تاخیر در ازدواج باعث دیرفرزندآوری و گرایش به کم‌فرزندی شده است، افزود: یکی دیگر از یافته‌های این پژوهش که تصمیم به فرزندآوری را تحت‌الشعاع قرار داده است، تجارب ناخوشایند زیست در خانواده‌ی پرجمعیت می‌باشد. در واقع نارضایتی از تعداد فرزندان خانواده مبدأ و تجربه بارداری دشوار، فرزندآوری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

دکتر معصومه نمدیان، رئیس مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی زنجان در این نشست به ارائه آماری در خصوص نرخ باروری کلی در کشور و زنجان پرداخت و گفت: نرخ باروری، بیانگر تعداد فرزندانی است که جایگزین والدین می‌شوند و اگر بالای ۲ باشد نشان دهنده‌ی رشد متعادل جمعیت است.

وی با بیان اینکه این رقم در ایران در سال ۱۳۵۵ معادل ۶.۳ بوده است، افزود: در سال ۱۴۰۰ این عدد به ۱.۶ در کشور و ۱.۷ در استان زنجان رسید و در حال حاضر رو به کاهش است.

دکتر نمدیان خاطرنشان کرد: پیش‌بینی‌های موجود در ایران حاکی از تداوم کاهش باروری کل به پایین‌تر از ۱.۵ فرزند در افق ۱۴۰۴ می‌باشد که این امر موجب دگرگونی ساختار سنی جمعیت از وضعیت جوانی به سمت سالخوردگی و پیامدهای سالمندی جمعیت خواهد شد.

وی نیروی انسانی هر جامعه‌ای را بزرگترین سرمایه آن جامعه برای رسیدن به رشد و شکوفایی دانست و اظهار کرد: نداشتن نیروی انسانی مولد و سالم باعث می‌شود جامعه به رشد مطلوب دست پیدا نکند.