کارشناس تغذیه بیمارستان امدادی ابهر: رعایت اصول تغذیه، برای پیشگیری از کبد چرب مهم است

کارشناس تغذیه بیمارستان امدادی ابهر: رعایت اصول تغذیه، برای پیشگیری از کبد چرب مهم است

رعایت اصول تغذیه، گامی مهم و تعیین کننده سلامتی است. بنابراین موثر بودن درمان و سرعت آن در کبد چرب نیز به رعایت این اصول بستگی دارد. اما باید توجه داشته باشید که جهت تشخیص و درمان این بیماری ابتدا به پزشک مراجعه کنید.

هادی محمدی، کارشناس تغذیه بیمارستان امدادی ابهر به مناسبت پویش ملی اطلاع‌رسانی تغذیه سالم از ۱۷ تا ۳۰ آذر، در گفتگو با خبرنگار وبدا-زنجان به تشریح بیماری کبد چرب و رعایت اصول تغذیه‌ای برای پیشگیری از آن پرداخت و گفت: کبد چرب به دو دسته کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و الکلی (AFLD) تقسیم می‌شود. از آنجا که نوع غیرالکلی (NAFLD) شیوع بیشتری دارد، تمرکز بر پیشگیری از آن اهمیت بیشتری دارد. کبد چرب غیرالکلی عمدتاً به دلیل اضافه‌ وزن، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و سبک زندگی نامناسب رخ می‌دهد.

محمدی اظهار کرد: کاهش وزن تدریجی (حداکثر ۰.۵-۱ کیلوگرم در هفته) می‌تواند چربی کبد را کاهش دهد و این کاهش سریع وزن می‌تواند آسیب بیشتری به کبد وارد کند. بنابراین رعایت تعادل کالری مصرفی متناسب با نیازهای فردی (براساس سن، جنس، فعالیت بدنی و شرایط سلامت) ضروری است.

وی به تنظیم نسبت درشت‌مغذی‌ها ازجمله کربوهیدرات‌ها اشاره کرد و افزود: محدود کردن قندهای ساده (شکر، نوشیدنی‌های شیرین‌شده) و جایگزینی با کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل، سبزیجات و حبوبات. رژیم‌های با شاخص گلیسمی پایین (GI) به دلیل کاهش مقاومت به انسولین مؤثر هستند.

این کارشناس تغذیه درخصوص مصرف چربی‌ها و پروئتین‌ها، گفت: کاهش چربی‌های اشباع و ترانس مانند روغن‌های هیدروژنه و غذاهای سرخ‌شده، افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ ازجمله ماهی‌های چرب، دانه‌های چیا و گردو که اثر ضدالتهابی دارند و مصرف روغن زیتون فرابکر به‌دلیل اثرات محافظتی آن برای کبد توصیه می‌شود. همچنین افزایش مصرف پروتئین‌های گیاهی مانند عدس، نخود و لوبیا و پروتئین‌های کم‌چرب حیوانی ماهی، مرغ بدون پوست نیز مهم است.


محمدی مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و ریزمغذی‌های کلیدی مثل: ویتامین E را دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی که از اکسیداسیون چربی‌های کبدی جلوگیری می‌کند، ذکر کرد و افزود: مواد غذایی غنی از ویتامین E شامل روغن‌های گیاهی، بادام، تخمه آفتابگردان و اسفناج هستند. کمبود ویتامین D نیز با افزایش خطر کبد چرب همراه است و منابع آن شامل ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ و نور خورشید است.

وی سلنیوم را دیگر ماده معدنی جهت حفاظت از کبد در برابر استرس اکسیداتیو برشمرد و گفت: منابع سلنیوم شامل گردو برزیلی، ماهی تن و تخمه آفتابگردان است. همچنین مصرف غذاهای غنی از پلی‌فنول‌ها مانند چای سبز، قهوه، زردچوبه، توت‌ها (توت‌فرنگی، بلوبری) و کاکائو به دلیل اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی پیشنهاد می‌شود و افزایش مصرف فیبرهای محلول مثل: جو دوسر، سیب و مرکبات، از طریق کاهش قند خون و بهبود مقاومت به انسولین، از کبد چرب پیشگیری می‌کند.

این کارشناس تغذیه با تاکید بر کاهش مصرف نوشیدنی‌های مضر، اظهار کرد: حذف یا کاهش نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند ازجمله: نوشابه‌ها و آب‌میوه‌های صنعتی، باعث مقاومت به انسولین می‌شود. مصرف معتدل قهوه (۲-۳ فنجان در روز) با کاهش خطر کبد چرب همراه است (قهوه حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که از التهاب کبد جلوگیری می‌کند) و کاهش یا حذف الکل به‌ویژه برای کبد چرب الکلی، کاملاً ضروری است.

محمدی در رابطه با فعالیت بدنی، سبک زندگی سالم و مدیریت استرس، گفت: ورزش هوازی منظم (۱۵۰-۳۰۰ دقیقه در هفته) همراه با تمرینات مقاومتی (۲-۳ روز در هفته) می‌تواند باعث کاهش چربی کبد شود. استرس مزمن نیز با افزایش کورتیزول، به افزایش چربی‌های احشایی و مقاومت به انسولین کمک می‌کند که در این خصوص تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا توصیه می‌شود.

وی تصریح کرد: مصرف قندهای ساده و شیرینی‌های فرآوری‌شده (انواع شیرینی‌ها، بیسکوییت‌ها، کیک‌ها و نوشیدنی‌های شیرین‌شده)، چربی‌های اشباع و ترانس (روغن‌های هیدروژنه، غذاهای سرخ‌شده، فست‌فودها و مارگارین‌های صنعتی)، غذاهای فرآوری‌شده (سوسیس، کالباس، گوشت‌های کنسروی و غذاهای آماده) و حتی مصرف مقادیر کم الکل، ممکن است در برخی افراد باعث آسیب به کبد شود.

این کارشناس تغذیه در جمع‌بندی مطالب، گفت: کاهش مصرف قندهای ساده، نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای فرآوری‌شده، مصرف بیشتر فیبرهای غذایی، چربی‌های سالم و منابع پروتئینی باکیفیت، افزایش مصرف مواد غذایی آنتی‌اکسیدانی (میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و چای سبز)، کاهش وزن تدریجی و اجتناب از کاهش وزن ناگهانی، انجام ورزش منظم و مدیریت استرس‌های روانی، از نکات مهم و کلیدی در پیشگیری از کبد چرب است.

محمدی همچنین اضافه کرد: هر فرد براساس سابقه پزشکی، شرایط سلامت متابولیک و نیازهای فردی، ممکن است به مشاوره با یک متخصص تغذیه نیاز داشته باشد. برخی بیماران دیابتی، به پروتکل‌های غذایی متفاوتی نیاز دارند.