روستای ویر یکی از روستاهای قدیمی و تاریخی استان زنجان است که آثار تاریخی بر جای مانده حاکی از آن است که این روستا در گذشته اهمیت و موقعیت درخور توجهی داشته است. این روستا از جنوب شرقی به کوه کنگ دره و از جنوب غربی به کوه ساری داش محدود میشود. این روستا در ارتفاع ۱۹۲۵ متری از سطح دریا واقع شده است. معبد داشکسن نیز در نزدیکی این روستا واقع شده است.
روستاي تاريخي وير از توابع شهرستان سلطانيه و در فاصله ۱۵ کيلومتري جنوب شهر سلطانيه قرارگرفته است. مردم روستاي وير مردمی خون گرم و مهربان و با قدمت تاریخی طولانی هستند. مردم این روستا به زبان آذري سخن ميگويند. آثار تاريخي برجایمانده حاکي از آن است که روستاي وير، درگذشته اهميت و موقعيت مهمی برخوردار بوده.مناظر دیدنی اطراف این منطقه شامل دو کوه میباشد. مناظر اطراف این روستا عبارتاند از کوه کنگ و کوه ساری داش (کوه سنگ زرد) که از جنوب شرقي به کوه کنگ دره و از جنوب غربي به کوه ساري داش محدود میشود؛و رودخانهای که از این روستا میگذرد.بناهاي مسکوني روستای ویر در دو طرف رودخانه پديد آمده و توسعهیافتهاند.
يکي از اعجابانگيزترين غارهاي قديمي ايران، به نام غار داشکسن مشتمل بر مجموعه سه غار نسبتاً عميق در نزديکي اين روستا قرار دارد.طول اين غار ۴۰۰ متر و عرض آن ۵۰ تا ۳۰۰ متر است.بر اساس فرضيهاي، مجموعه غارهاي «داشکسن» به دورههاي ساساني و ايلخاني تعلق دارد.ارتفاع روستای ویر از سطح دریا حدوداً ۱۹۲۵ متر میباشد.آبوهوای روستای ویر، در فصول بهار و تابستان معتدل و در پاييز و زمستان سرد است.
زراعت، باغبانی و دامداری درآمد اکثر مردم اين روستا محسوب میشود.رودخانه همجوار روستا، موجب توسعه باغها و مزارع پيرامون روستا شده است.گندم، جو، فرآوردههاي لبني و انواع ميوه، عمدهترين محصولات توليدي اين روستا هستند.
بافت مسکوني روستاي وير، شکل خطي يا زنجيرهاي دارد.جنس مصالح ساختماني خانههاي آن غالباً از خشت و گل است.سقف خانهها مسطح ميباشد و بهوسیله تيرهاي چوبي و اندود گل رُس پوشيده شدهاند.پيها و ديوار خانهها بهویژه خانههاي قديمي براي کنترل گرما و سرما و استحکام بنا،ضخيم هستند.
در تزيين داخل واحدهاي مسکوني قديمي از نوع گلسفید استفاده ميشود.ساخت خانههاي جدید با استفاده از مصالح مقاومتري انجام ميگيرد.کوچههاي روستا، پرپیچوخم و پرفرازونشیب است. اين کوچهها فاقد عرض مساوي در طول مسير هستند.و غالباً به رودخانه منتهي ميشوند.ساختمانهاي مجاور رودخانه بهصورت صخره با ساحلي رودخانه پيوند خورده و حالت پلکاني دارند.
استقرار کوهپايهاي همراه با بارانهاي فراوان موجبات حاصلخيزي مراتع و سرسبزي باغات را در فصول بهار و تابستان فراهم نموده است.ارتفاعات کنگ دره در دو کيلومتري جنوب شرقي، ساري داش در دو کيلومتري جنوب غربي و چشمه شاه بلاغي در نزديکي روستا، به همراه رويش انواع گلهاي خودرو و رنگارنگ در فصل بهار، چشماندازهاي دلانگيزي به روستاي وير ميبخشد.
هر روستایی صنایعدستی و سوغاتیهای منحصربهفرد خود رادارند. صنایعدستی مردم روستای ویرهم عبارتاند از انواع زيراندازهاي قالي، گليم و جاجيم که با طرحهاي زيبا توليد و به بازار عرضه ميشود.اين نوع دستبافتها به دستزنان هنرمند بافته ميشوند. در صورت رسیدگی مسئولین محترم این بافتها قابل صادرات نیز میباشند.به دلیل قرار گرفتن روستای ویر در یک منطقه کوهستانی سرد موجب بافت انواع جوراب پشمي،شالگردن و کلاه شده تا نيازهاي پوشش و البسه خانوادهها را فراهم کند.فرشهاي بافت اين روستا نقوشي ساده و زيبا دارد.
از انواع غذاهاي محلي روستاي وير ميتوان به آبگوشت با دوغ، انواع کباب و آش اشاره کرد. حتما برای یک بار هم که شده صفر به این روستا را امتحان کنید.