سرای گلشن در بازار پایین قرار دارد. اما قبل از معرفی سرای گلشن ابتدا تعریفی از سراهای بازار های سنتی شده، سپس نام سرا ها و کاوانسراهای بازار بزرگ زنجان آورده شده است.
سراها همانند پاساژهای امروزی بر ظرفیت تجاری راسته‌ها می‌افزایند.این مکان‌ها درگذشته کسب‌وکار تخصصی انجام می‌دادند.البته امروزه برخی از این سراها و کاروانسراها نیز به کارهای تخصصی مانند خریدوفروش فرش، پارچه و… مشغول بوده‌اند. درگذشته توسعه بازار اصلی یک شهر هم در جهت طول و محور راسته‌ها و هم به‌صورت تعدادی سرا در پشت راست اصلی و گاه در کنار گذرگاه فرعی صورت می‌گرفت.سرا به‌طورکلی شامل یک حیاط میانی است.که حجره‌های به‌هم‌پیوسته گرد آن را فراگرفته‌اند.تفاوت سراها بیشتر در شکل زمین، تعداد طبقات و نوع ایران و رواق و راهروهاست.در داخل و اطراف بازار بزرگ زنجان حدوداً ۲۰ سرا و کاروانسرا وجود دارد.که در سایت هوراتور تک‌تک آن‌ها معرفی‌شده‌اند.
سرای گلشن در جبهه جنوبی راسته بازار پایین زنجان قرار گرفته است. در ضلع غربی آن مسجد میرزایی قائمی و در ضلع شمالی آن سرای ملک قرار دارد.سرای گلشن، مقابل سرای ملک واقع‌شده و دارای معماری ایرانی زیبا و حجره‌های هم‌شکل و یکسان است. که در بعد طاق بندی و آجرکاری و رواق‌ها از سراهای زیبای بازار زنجان محسوب می‌شود. سرای گلشن دارای سه درب ورودی که دو درب آن به راسته‌بازار پایین و درب دیگر آن به خیابان ضیایی باز می‌شود.به‌طورکلی این سرا دارای چهار دالان اصلی است که سه دالان آن به بازار منتهی می‌شود.
از این سه دالان، دو دالان آن با درب به بازار متصل بوده ولی دالان سوم به بازار باز نمی‌شود.دالان چهارم با درب بزرگی به خیابان پشت بازار که به‌موازات راسته‌بازار پایین امتداد دارد، متصل است.کف این سرا سنگ‌فرش بوده و حجره‌ها به فاصله یک پله از کف فاصله‌دارند.عمده حجره‌داران در این سرا به شغل فرش‌فروشی مشغول می‌باشند.
منابع :
کتاب مجموعه بازار بزرگ زنجان – نویسنده و مولف : علی نور اللهی